Nhộn nhịp làng nghề

Mới đầu tháng Chạp nhưng chợ Thổ Hà, thôn Thổ Hà (người dân quen gọi là làng Thổ Hà) đã bày bán đủ loại hàng hóa, từ lương thực, thực phẩm đến quần áo, đồ gia dụng phục vụ Tết. Chợ đông nên các tiểu thương phải dùng cả khuôn viên đình Thổ Hà bày hàng hóa. Tranh thủ thời tiết hanh khô, các hộ trong làng làm bánh đa nem để bán dịp Tết Ất Tỵ. Vì thế, các khu đất trống, khuôn viên đình, nhà văn hóa thôn... đều được người dân dọn sạch, tận dụng làm nơi phơi bánh.

Dọc trục đường chính, nhiều xe tải nhỏ chờ lấy những sản phẩm của làng như: Bánh đa nem, bánh đa nướng, mỳ gạo và rượu mang đi tiêu thụ. Dưới tán đa cổ thụ ở điểm vui chơi, thể thao thôn, các cụ già quây quần đón ánh nắng sớm. Âm thanh ồn ã từ chợ quê xen lẫn tiếng máy tráng bánh, tiếng í ới gọi nhau thu những phên bánh phơi đã khô nỏ khiến không gian làng cổ trở nên nhộn nhịp.

Theo ông Nguyễn Đức Thanh, Trưởng thôn Thổ Hà, trong làng có hơn 1 nghìn hộ thì có tới hơn 350 hộ sản xuất bánh đa nem. Dịp này, mỗi hộ sản xuất khoảng 7 nghìn bánh đa nem/ngày, nhiều gấp rưỡi ngày thường. Dịp Tết Ất Tỵ năm nay ước tính cả làng sản xuất khoảng 73 triệu bánh đa nem cung ứng ra thị trường trong và ngoài nước, ước doanh thu khoảng 20 tỷ đồng.

Ngơi tay làm, ông Nguyễn Đăng Nam, Nghệ nhân Ưu tú, Phó Chủ nhiệm Câu lạc bộ Quan họ Thổ Hà vui vẻ nói: "Dịp này, nhà nào cũng tranh thủ sản xuất bánh đa nem, nấu rượu hoặc buôn bán hàng hóa phục vụ Tết. Tuy công việc vất vả nhưng tôi và hơn 30 thành viên trong Câu lạc bộ Quan họ Thổ Hà vẫn duy trì tập luyện 2-3 buổi/tháng để giữ nét văn hóa truyền thống của làng và biểu diễn phục vụ khách du lịch mỗi độ xuân về”.

Một góc chợ Thổ Hà.

Cùng với các hộ sản xuất bánh đa nem ở Thổ Hà, các hộ và Hợp tác xã (HTX) Vân Hương ở thôn Yên Viên (làng Vân Hà cũ) cũng đang tập trung sản xuất các loại rượu truyền thống như: Nếp cái hoa vàng, cúc hoa tửu, nếp ngâm hạ thổ… để phục vụ thị trường dịp Tết. Nâng hộp rượu mới trên tay, ông Nguyễn Văn Tường, Giám đốc HTX Vân Hương cho hay: "Năm nay làng Vân Hà bị ngập nặng do hoàn lưu bão Yagi gây ra. Lũ lụt khiến HTX bị hư hỏng nhiều bao bì sản phẩm. Nhân dịp này, HTX thiết kế lại mẫu bao bì mới bắt mắt hơn, đồng thời nâng cao chất lượng sản phẩm để hút thị hiếu người tiêu dùng”.

Xã Vân Hà có 3 thôn gồm: Thổ Hà, Yên Viên và Nguyệt Đức với tổng số hơn 2,4 nghìn hộ, gần 8,9 nghìn nhân khẩu. Toàn xã có khoảng 560 hộ sản xuất bánh đa nem, bánh đa nướng, mỳ gạo; 140 hộ làm nghề nấu rượu. Hiện có 315 hộ đã mua sắm được các loại máy móc phục vụ sản xuất, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, đáp ứng nhu cầu thị trường. Qua đó giúp các sản phẩm truyền thống của xã tiếp tục phát triển, mang lại thu nhập cho bà con. Năm 2024, UBND xã Vân Hà phối hợp với Hội Nông dân xã hướng dẫn duy trì 3 sản phẩm rượu OCOP 4 sao và 2 sản phẩm 3 sao; trợ giúp các hộ tiếp tục đăng ký sản phẩm bánh đa nem đạt sản phẩm OCOP 3 sao.

Phấn đấu thành phường vào năm 2027

Năm 2024, do bị ảnh hưởng của bão số 3 nên xã Vân Hà bị ngập lụt kỷ lục, mực nước cao hơn 3 m, ảnh hưởng nặng tới đời sống sinh hoạt và các hoạt động sản xuất của người dân trên địa bàn. Nhiều đồ dùng, máy móc, trang thiết bị sản xuất và sản phẩm làm ra chưa kịp tiêu thụ bị hư hỏng. Mặt và mái đê bối Tiên Sơn - Vân Hà nứt gãy, hư hỏng nhiều đoạn. Do nước ngập nên dự án xây dựng Trường THCS xã phải dừng thi công gần 2 tháng… Song được sự quan tâm chỉ đạo của chính quyền các cấp và sự nỗ lực của mỗi người dân, chỉ sau hơn một tháng bão tràn qua, các hoạt động sản xuất trên địa bàn đã trở lại bình thường, đời sống nhân dân dần ổn định.

Trường THCS Vân Hà đang được thi công.

Cuối năm 2024, xã đã cứng hóa hàng nghìn mét đường giao thông nội đồng và đường trục thôn. Lãnh đạo Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng thị xã Việt Yên (đơn vị chủ đầu tư) thông tin, hiện Ban đang phối hợp với các nhà thầu huy động tối đa nhân lực, đẩy nhanh tiến độ thi công Trường THCS và gia cố lại mái đê bối Tiên Sơn - Vân Hà, phấn đấu toàn bộ các công trình sẽ hoàn thành, đưa vào sử dụng trong quý I năm 2025.

Cùng với việc bảo tồn, lưu giữ quần thể kiến trúc cổ kính thuần Việt mang đậm dấu ấn của văn hóa đồng bằng Bắc Bộ và nhiều di sản văn hóa đã được công nhận (như quần thể đình làng Vân, đình Thổ Hà, lễ hội Thổ Hà, hội vật cầu nước, hát quan họ...), xã Vân Hà đang đầu tư nâng cấp, cải tạo bãi để xe và khu mua sắm tập trung thôn Thổ Hà; sân vận động trung tâm xã với tổng diện tích hơn 13 nghìn m2. Theo kế hoạch, 2 công trình này cùng hoàn thành trong quý II năm nay. Ông Nguyễn Đình Mỹ, Chủ tịch UBND xã Vân Hà thông tin: "Việc nâng cấp, cải tạo 2 công trình trên giúp địa phương hoàn thiện tiêu chí thương mại, tiêu chí đất cây xanh, đất thể dục thể thao. Qua đó góp phần để Vân Hà trở thành phường của thị xã Việt Yên vào năm 2027”.

Một mùa xuân mới đã đến, tiết xuân lan tỏa đất trời, hứa hẹn nhiều niềm vui và những thắng lợi mới trên mảnh đất Vân Hà.