Sản phẩm tiêu thụ thuận lợi

Trước đây, trên diện tích 34 ha đất nông nghiệp, các hộ dân thôn Đại Đồng 2, xã Danh Thắng (Hiệp Hòa) thường gieo cấy nhiều giống lúa khác nhau nên thời gian thu hoạch kéo dài, ảnh hưởng đến sản xuất vụ tiếp theo. Để phát triển nông nghiệp hàng hóa, nâng giá trị kinh tế, cuối năm 2021, UBND tỉnh phê duyệt chuỗi liên kết sản xuất giống lúa VNR20 gắn với tiêu thụ tại 3 thôn của 2 xã: Danh Thắng, Xuân Cẩm (cùng huyện Hiệp Hòa) với diện tích 90 ha. 

Thực hiện chuỗi liên kết, từ vụ chiêm xuân năm 2022, hơn 130 hộ dân tại thôn Đại Đồng 2 được Công ty cổ phần Tập đoàn Giống cây trồng Việt Nam - chi nhánh Ba Vì cung cấp giống, vật tư và hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc. Đến vụ thu hoạch, doanh nghiệp (DN) về tận ruộng thu mua toàn bộ thóc tươi của người dân với giá cao hơn thị trường từ 500 - 600 đồng/kg. 

Bà Nguyễn Thị Quý, thôn Đại Đồng 2 chia sẻ: "Tham gia chuỗi, trong 3 vụ đầu tiên, chúng tôi được hỗ trợ một phần kinh phí mua giống, vật tư, được DN thu mua nên hiệu quả tăng lên rõ rệt, người dân không còn phải lo phơi thóc mỗi khi đến vụ thu hoạch nữa. Tính ra, với một mẫu đất nông nghiệp, mỗi vụ lúa gia đình tôi thu hơn 20 triệu đồng, nhân công thực hiện các phần việc sau thu hoạch giảm”.

Thực hiện Nghị định số 98/2018-NĐ/CP 5/8/2018 của Chính phủ (Nghị định số 98) về chính sách khuyến khích hợp tác, liên kết trong sản xuất nông nghiệp, HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết số 44/2020/NQ-HĐND ngày 9/12/2020 (Nghị quyết số 44) quy định chính sách hỗ trợ liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025. 

Nghị quyết quy định rõ nội dung và mức hỗ trợ cụ thể đối với chuỗi liên kết như: Chi phí tư vấn xây dựng liên kết; đầu tư máy móc, thiết bị; giống, vật tư thiết yếu; bao bì, nhãn mác sản phẩm; chuyển giao ứng dụng khoa học kỹ thuật… 

Với trách nhiệm của mình, Sở Nông nghiệp và PTNT tuyên truyền, hỗ trợ các địa phương lựa chọn, xây dựng các chuỗi phù hợp với địa bàn và có tính khả thi cao. Nhờ đó, đến nay, UBND tỉnh đã phê duyệt 8 kế hoạch liên kết với tổng kinh phí hơn 92 tỷ đồng, trong đó ngân sách nhà nước hỗ trợ hơn 8 tỷ đồng, còn lại vốn đối ứng của các bên tham gia.

Qua nghiệm thu đối với 7 chuỗi, cơ quan chuyên môn đánh giá từ khi tham gia chuỗi liên kết, người dân trách nhiệm hơn trong thực hiện quy trình sản xuất, đầu ra cho sản phẩm thuận lợi. Trong khi đó, doanh nghiệp, hợp tác xã (HTX) cũng yên tâm hơn về sản phẩm đầu vào phục vụ chế biến. 

Ông Giáp Quý Cường, Giám đốc HTX Nông nghiệp xanh Yên thế nói: "Từ việc liên kết chăn nuôi gà đồi thương phẩm an toàn sinh học đối 10 hộ dân trên địa bàn huyện Yên Thế, mỗi năm chúng tôi thu mua hơn 60 nghìn gà thương phẩm. Đặc biệt, sau khi kết thúc hỗ trợ, các hộ vẫn tiếp tục đồng hành, liên kết với HTX duy trì sản xuất theo hướng an toàn sinh học".

Lấy chuỗi liên kết làm trung tâm

Thực tế, sau 5 năm thực hiện Nghị định số 98 của Chính phủ, 3 năm thực hiện Nghị quyết 44 của HĐND tỉnh, sản xuất nông nghiệp của tỉnh có bước phát triển, góp phần nâng cao thu nhập, làm thay đổi tư duy sản xuất từ truyền thống sang hàng hóa tập trung, quy mô lớn gắn kết giữa sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Tuy nhiên qua đánh giá, dù đã có cơ chế song số chuỗi liên kết được thực hiện ít, nhiều chuỗi được xây dựng song không thể thực hiện. 

Cụ thể năm 2021, Sở Nông nghiệp và PTNT phối hợp với các ngành, địa phương tham mưu đề xuất UBND tỉnh phê duyệt 32 danh mục dự án, kế hoạch liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025 song chỉ có 5 chuỗi được triển khai. Nguyên nhân là do nhiều DN, HTX tham gia chuỗi liên kết có quy mô nhỏ, khả năng chủ động về vốn hạn chế, trong khi nguồn vốn đối ứng lớn; một số gặp khó khăn, lúng túng khi lập dự án hoặc kế hoạch đề nghị hỗ trợ liên kết, khó tìm tư vấn hỗ trợ… 

Đối với việc hỗ trợ, Nghị quyết số 44 quy định ngân sách nhà nước hỗ trợ một lần sau khi có văn bản nghiệm thu, do vậy, các dự án, kế hoạch liên kết chậm được thanh toán phần kinh phí ngân sách nhà nước hỗ trợ (sau ít nhất 3 vụ, tương ứng từ 1-2 năm đối với từng loại sản phẩm). Điều này dẫn đến việc cung ứng giống, vật tư của các DN, HTX không có lãi hoặc bị lỗ khi có biến động tăng giá…

Tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc này, kỳ họp thứ 11, HĐND tỉnh khóa XIX đã thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 44. Theo đó, chính sách hỗ trợ liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Giang được điều chỉnh từ giai đoạn 2021 - 2025 sang giai đoạn 2021-2030. 

Điều này giúp cho các mô hình cần thời gian dài để đánh giá hiệu quả được triển khai. Cùng đó tăng mức hỗ trợ giống, vật tư lên 50% nhưng không quá 1,5 tỷ đồng/dự án hoặc kế hoạch liên kết. Đối với phương án hỗ trợ, thay vì hỗ trợ giống, vật tư sau 3 vụ, ngân sách nhà nước sẽ hỗ trợ theo từng vụ/chu kỳ sản xuất, nuôi trồng sau khi có văn bản nghiệm thu kết quả thực hiện của cơ quan thanh toán vốn.

Được biết, cùng với Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 44, kỳ họp vừa qua HĐND cũng thông qua hàng loạt nghị quyết liên quan đến lĩnh vực nông, lâm nghiệp và thủy sản. Đây được coi là những nghị quyết tạo ra cơ hội để lĩnh vực nông, lâm nghiệp và thủy sản có sự bứt phá về chất lượng, năng suất. Hiện Sở Nông nghiệp và PTNT đang xây dựng hướng dẫn cụ thể để triển khai thực hiện từng nghị quyết, trong đó xác định các nội dung hỗ trợ đều nhằm mục đích tạo ra các chuỗi liên kết để tất cả các khâu trong chuỗi đều hưởng lợi và tăng thu nhập.