Được biết đây là lần đầu tiên Tỉnh ủy có nghị quyết riêng về văn hóa - con người Bắc Giang. Xin đồng chí cho biết nghị quyết ra đời nhằm đáp ứng đòi hỏi gì từ thực tiễn của tỉnh?

Trong những năm qua, công tác xây dựng và phát triển văn hóa, con người Bắc Giang luôn được cấp uỷ, chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội từ tỉnh đến cơ sở quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện, cùng với sự tham gia tích cực của các tầng lớp nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp nên đã đạt được những kết quả quan trọng và tương đối toàn diện.

Tuy nhiên, sự phát triển văn hóa, con người Bắc Giang chưa đồng bộ, chưa tương xứng với sự tăng trưởng kinh tế của tỉnh; chưa phát huy tối đa lợi thế nguồn lực văn hóa, con người Bắc Giang trong phát triển kinh tế - xã hội. Việc xây dựng con người Bắc Giang phát triển toàn diện còn hạn chế; môi trường văn hóa còn có những biểu hiện thiếu lành mạnh; đạo đức, lối sống trong gia đình, học đường, xã hội có mặt xuống cấp; mức hưởng thụ văn hóa giữa các vùng, miền chênh lệch. Phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” phát triển chưa đồng đều, có nơi còn mang tính hình thức; việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội có mặt còn chưa tốt; một số thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở hiệu quả sử dụng thấp; còn thiếu những tác phẩm có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật.

Những hạn chế nêu trên chủ yếu là do một số nơi cấp ủy, chính quyền, nhất là người đứng đầu chưa nhận thức sâu sắc về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của việc xây dựng và phát triển văn hóa, con người đối với sự phát triển bền vững của tỉnh và của địa phương. Hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về văn hóa có mặt chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Nguồn ngân sách nhà nước đầu tư cho lĩnh vực văn hóa còn hạn chế, dàn trải. Công tác xã hội hóa, huy động nguồn lực phát triển văn hóa, con người chưa hiệu quả. Bên cạnh đó, tác động của mặt trái kinh tế thị trường, sự bùng nổ thông tin, nhất là thông tin xấu, độc trên mạng xã hội cũng ảnh hưởng không nhỏ đến việc xây dựng và phát triển văn hóa, con người Bắc Giang.

Nhằm khắc phục những hạn chế đó; đồng thời, tiếp tục thực hiện có hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng về xây dựng và phát triển văn hóa, con người, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tham mưu Ban cán sự đảng UBND tỉnh trình BCH Đảng bộ tỉnh Nghị quyết chuyên đề về "Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Bắc Giang đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững”. Nghị quyết đưa ra những định hướng chiến lược, tạo sự đột phá; huy động sức mạnh, nội lực của hệ thống chính trị và cả cộng đồng để xây dựng và phát triển văn hóa, con người Bắc Giang trong giai đoạn tới.

Tỉnh vừa có báo cáo đánh giá tổng kết thực tiễn 13 năm quá trình lãnh đạo, chỉ đạo công tác xây dựng và phát triển văn hóa, con người Bắc Giang giai đoạn 2010 - 2023, xin đồng chí cho biết những kết quả nổi bật?

Quán triệt sâu sắc các quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa và xây dựng, phát triển con người Việt Nam, cùng với việc tập trung phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững quốc phòng, an ninh, bảo đảm an sinh xã hội, trong những năm qua, tỉnh Bắc Giang đặc biệt quan tâm, chú trọng xây dựng và phát triển con người Bắc Giang đáp ứng yêu cầu của thời kỳ mới.

Nhờ vậy, giai đoạn vừa qua tỉnh đã đạt được những kết quả nổi bật. Việc xây dựng văn hóa, con người đã trở thành nội dung quan trọng trong hoạt động của cấp ủy, chính quyền, MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp; từng bước có sự gắn kết giữa phát triển văn hóa với phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng hệ thống chính trị, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội. Công tác quản lý nhà nước về văn hóa ngày càng được củng cố và tăng cường. Công tác đấu tranh chống các quan điểm sai trái trên lĩnh vực tư tưởng - văn hóa được triển khai đồng bộ và đạt hiệu quả cao.

Đời sống vật chất và tinh thần của các tầng lớp nhân dân không ngừng được cải thiện và nâng cao. Những giá trị truyền thống tốt đẹp về văn hóa, con người Việt Nam tiếp tục được giữ gìn cùng với những nét mới trong giá trị văn hóa và chuẩn mực đạo đức của người dân Bắc Giang từng bước được hình thành và phát huy, hướng tới văn minh, hiện đại, tác phong công nghiệp.

Thể chất và năng lực, trí tuệ của người dân Bắc Giang nhìn chung có bước phát triển. Công tác giáo dục đào tạo, lao động, việc làm, y tế, dân số, gia đình, trẻ em và an sinh xã hội được quan tâm và có nhiều chuyển biến tích cực, một số nội dung là điểm sáng của cả nước. Nguồn nhân lực có sự gia tăng về số lượng, đa dạng về cơ cấu, cơ bản đáp ứng yêu cầu phát triển của tỉnh.

Phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” gắn với xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh có nhiều khởi sắc, nhiều giá trị văn hóa truyền thống được bảo tồn, phát huy; diện mạo đô thị, nông thôn Bắc Giang thay đổi rõ rệt; nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội có nhiều chuyển biến tích cực, các hủ tục, tập quán lạc hậu dần được loại bỏ khỏi đời sống cộng đồng. Qua thực tiễn đã xuất hiện nhiều mô hình mới, cách làm hay, sáng tạo, thiết thực hiệu quả trong xây dựng đời sống văn hóa cơ sở.

Hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao từ tỉnh đến cơ sở được quan tâm đầu tư và từng bước hoàn thiện. Các phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao quần chúng diễn ra sôi nổi, đời sống văn hóa và tinh thần người dân được nâng cao. Giai đoạn 2010 - 2023, tỉnh đã tổ chức, đăng cai tổ chức thành công nhiều sự kiện, hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch quy mô cấp quốc gia, quốc tế, qua đó quảng bá về vùng đất, con người, lịch sử, văn hóa và thành tựu phát triển kinh tế - xã hội của Bắc Giang đến bạn bè trong và ngoài nước.

Công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa đạt được nhiều kết quả tích cực, nhiều di sản văn hóa vật thể và phi vật thể đã được nhận diện, nghiên cứu, bảo vệ và phát huy giá trị. Nổi bật trong giai đoạn 2010 - 2023, tỉnh Bắc Giang có nhiều di sản văn hóa được UNESCO, Chính phủ và Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng, ghi danh. Nhiều công trình tín ngưỡng, tôn giáo, di tích lịch sử - văn hóa được đầu tư xây dựng, tu bổ, phục hồi, tôn tạo đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của nhân dân và gắn với khai thác, phát triển du lịch, góp phần phát triển kinh tế của địa phương.

Đồng thời, tỉnh đã thu hút được nguồn lực khá lớn đầu tư cho văn hóa. Đặc biệt như Khu du lịch tâm linh - sinh thái Tây Yên Tử hiện là điểm nhấn du lịch của Bắc Giang. Từ chỗ là "vùng trũng”, chưa có tên trên bản đồ du lịch Việt Nam, đến nay, du lịch Bắc Giang đang dần khẳng định là điểm đến thân thiện, hấp dẫn với du khách trong và ngoài nước.

Việc xây dựng văn hóa trong chính trị và kinh tế đã được quan tâm. Trình độ, năng lực của cán bộ, đảng viên đã có những bước chuyển biến tích cực, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao trong điều kiện hiện nay. Văn hóa công sở, các chuẩn mực, quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức trong thực thi công vụ được chú trọng, ý thức phục vụ nhân dân, tổ chức, doanh nghiệp từng bước được nâng lên. Việc đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đã trở thành nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của mỗi tổ chức cơ sở đảng, đảng viên. Xuất hiện các điển hình, gương "người tốt, việc tốt” có tác dụng lan tỏa sâu rộng trong toàn xã hội.

Bản sắc văn hóa, cốt cách con người Bắc Giang được tuyên truyền, quảng bá sâu rộng. Giao lưu, hợp tác văn hóa từng bước được mở rộng. Hình ảnh, vị thế, uy tín của tỉnh được nâng lên, tạo môi trường thân thiện, thuận lợi thu hút các nhà đầu tư, khách du lịch.

Những kết quả nêu trên đã góp phần tích cực và là động lực quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm vững chắc quốc phòng, an ninh, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân của tỉnh trong những năm qua.

Thưa đồng chí, đâu là cách làm mới, sáng tạo để đạt những kết quả như vậy?

Tỉnh ủy, UBND tỉnh luôn chủ động, tích cực, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, quan tâm chăm lo xây dựng và phát triển văn hóa, con người Bắc Giang; đặc biệt quán triệt sâu sắc và vận dụng linh hoạt, sáng tạo những quan điểm, chủ trương của Đảng về phát triển văn hóa, xây dựng con người Việt Nam phù hợp với đặc điểm, điều kiện thực tiễn của tỉnh; tích cực triển khai, cụ thể hóa bằng các cơ chế chính sách, nhiệm vụ, giải pháp cụ thể.

Trong giai đoạn 2010-2023, nhiều chủ trương, cơ chế chính sách, giải pháp được Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh ban hành tạo cơ sở pháp lý vững chắc, tiền đề quan trọng để công tác xây dựng và phát triển văn hóa, con người đạt được nhiều kết quả tích cực, tương đối toàn diện. Đồng thời, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh luôn quan tâm, chú trọng chỉ đạo và thực hiện nghiêm túc việc phổ biến, quán triệt, tuyên truyền các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng về văn hóa nhằm góp phần tạo sự chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân; thường xuyên tiến hành kiểm tra, giám sát, sơ kết, tổng kết, bổ sung luận cứ khoa học, rút ra bài học kinh nghiệm, đề ra nhiệm vụ và giải pháp thực hiện trong thời gian tiếp theo.

Trong đó đã ban hành nhiều văn bản để quán triệt, lãnh đạo, chỉ đạo về xây dựng đạo đức, tác phong, lề lối làm việc, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong thực thi nhiệm vụ, đến nay trình độ, năng lực của cán bộ, đảng viên đã có những bước chuyển biến tích cực, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao trong điều kiện hiện nay. Văn hóa công sở, các chuẩn mực, quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức trong thực thi công vụ được chú trọng, ý thức phục vụ nhân dân, tổ chức, doanh nghiệp từng bước được nâng lên. Cùng với đó công tác xây dựng văn hóa trong kinh tế được quan tâm tổ chức thực hiện. Tỉnh ủy, UBND tỉnh quyết tâm, quyết liệt trong chỉ đạo, điều hành, nhất là cải thiện môi trường đầu tư, cải cách hành chính, tạo điều kiện tốt nhất cho doanh nhân, doanh nghiệp đầu tư phát triển kinh tế đã đóng góp quan trọng trong thành tựu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong thời gian qua.

Các cấp, các ngành, các địa phương trong tỉnh đã quán triệt, tuyên truyền, tổ chức triển khai thực hiện, sơ kết, tổng kết các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng, chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam. Nhiều cơ quan, đơn vị, địa phương đã tích cực, chủ động ban hành các chủ trương, cơ chế chính sách, giải pháp mới mang tính đột phá về xây dựng đời sống sống văn hóa cơ sở trên địa bàn.

Về Nghị quyết mới ban hành, xin đồng chí cho biết những mục tiêu lớn mà Nghị quyết đề ra là gì?

Về mục tiêu chung: Tỉnh Bắc Giang xây dựng và phát triển văn hóa Bắc Giang đa dạng, bản sắc và hội nhập; vừa đậm đà truyền thống văn hóa của dân tộc, vừa giàu bản sắc của địa phương.

Xây dựng con người Bắc Giang phát triển toàn diện, gắn kết chặt chẽ, hài hòa giữa giá trị truyền thống và hiện đại, có đầy đủ những phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam, đồng thời phát huy mạnh mẽ các đặc tính nổi trội: Yêu quê hương, đoàn kết, nhân ái, hiếu học, hội nhập, khát vọng vươn lên.

Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh trong các lĩnh vực của đời sống xã hội, chú trọng đến vai trò của gia đình và cộng đồng; không ngừng nâng cao chất lượng cuộc sống và chỉ số phát triển con người, chỉ số hạnh phúc của người dân Bắc Giang; thu hẹp khoảng cách về hưởng thụ văn hóa giữa thành thị và nông thôn; ngăn chặn và đẩy lùi sự xuống cấp về đạo đức xã hội.

Chăm lo xây dựng môi trường văn hóa trong gia đình, dòng họ, khu dân cư, cơ quan, đơn vị, trường học, doanh nghiệp; bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống; phát triển các sản phẩm văn hóa, du lịch đặc trưng, giàu bản sắc; phát triển đa dạng các loại hình văn học, nghệ thuật. Xây dựng hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao đồng bộ, hiện đại là một trong những tỉnh dẫn đầu vùng trung du và miền núi phía Bắc.

Xây dựng thị trường văn hóa lành mạnh, đẩy mạnh phát triển công nghiệp văn hóa, tăng cường quảng bá văn hóa Bắc Giang.

Về mục tiêu cụ thể đến năm 2030, điển hình là: Chỉ số phát triển con người HDI đạt 0,85 thuộc nhóm 15 địa phương đứng đầu cả nước. 42-45% tỷ lệ người dân tập thể dục thể thao thường xuyên; 20-25% số hộ là gia đình thể thao. Duy trì, bảo đảm thực chất tỷ lệ 90% trở lên gia đình đạt danh hiệu Gia đình văn hóa; 88% trở lên thôn, tổ dân phố đạt danh hiệu văn hóa; 80% trở lên cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa; 90% trở lên phường, thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh; 45% xã, phường, thị trấn đạt danh hiệu "Xã, phường, thị trấn tiêu biểu”.

100% cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan, đơn vị, tổ chức các cấp của tỉnh đăng ký, cam kết và thực hiện nghiêm túc "Bộ quy tắc ứng xử văn hóa nơi công cộng và trên môi trường mạng”. Hơn 90% số doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể đang hoạt động trên địa bàn tỉnh xây dựng và thực hiện chuẩn mực đạo đức, văn hóa doanh nghiệp, văn hóa doanh nhân.

Phấn đấu có thêm từ 1 đến 2 di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO ghi danh, 3-4 di tích được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt, 15 di tích xếp hạng cấp quốc gia, 2-3 bảo vật quốc gia, 4-5 di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, 15-20 di tích cấp tỉnh.

100% di sản văn hóa vật thể, phi vật thể và di sản tư liệu được UNESCO ghi danh, các di tích quốc gia đặc biệt, di tích quốc gia, các bảo vật quốc gia, các di sản trong Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được số hóa và ứng dụng trên các nền tảng số; số hóa 100% các di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh, di sản văn hóa phi vật thể đã được xếp hạng, công nhận. Bảo đảm đầu tư cho văn hóa tối thiểu đạt 2% tổng chi ngân sách hằng năm.

Ngành văn hóa sẽ tham mưu với tỉnh những biện pháp, chính sách gì để đưa Nghị quyết vào cuộc sống, thưa đồng chí?

Ngay sau khi Nghị quyết được ban hành, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tập trung tham mưu UBND tỉnh ban hành Kế hoạch thực hiện nhằm cụ thể hóa và triển khai có hiệu quả Nghị quyết, trong đó đề ra các mục tiêu, nhiệm vụ, lộ trình, các nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm, đồng thời phân công nhiệm vụ cụ thể cho các sở, ngành, địa phương thực hiện nhằm đạt được các mục tiêu đề ra.

Căn cứ chức năng nhiệm vụ, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ tập trung đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước về văn hóa; quyết tâm, quyết liệt, sâu sát hơn nữa công tác lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện các nhiệm vụ được giao. Tăng cường công tác tuyên truyền bằng nhiều hình thức về các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và Nghị quyết của Tỉnh ủy về xây dựng và phát triển văn hóa, con người. Chủ trì hoặc phối hợp đơn vị liên quan tham mưu cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, ban hành một số cơ chế, chính sách, quy định về phát triển văn hóa, con người phù hợp, sát thực tiễn của tỉnh, trước mắt tập trung nghiên cứu để tham mưu một số chính sách như: Chính sách bảo tồn và phát huy các di sản văn hóa được UNESCO ghi danh; chính sách về đầu tư, xây dựng thiết chế văn hóa, thể thao, Đề án phát triển hệ thống lễ hội trên địa bàn tỉnh, Đề án phát triển văn học nghệ thuật tỉnh Bắc Giang đến năm 2030.

Thực hiện tốt sự phối hợp giữa Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch với các cơ quan, đơn vị, địa phương trong thực hiện các nhiệm vụ văn hóa. Tham mưu UBND tỉnh tổ chức kiểm tra, giám sát, theo dõi, đôn đốc việc thực hiện Nghị quyết của các cấp, các ngành, các địa phương; tham mưu cấp có thẩm quyền tiến hành sơ kết, tổng kết thực hiện Nghị quyết nhằm đánh giá về tình hình triển khai, tổ chức thực hiện, kết quả đạt được; chỉ ra những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân; đề ra các nhiệm vụ, giải pháp để tiếp tục thực hiện hiệu quả.

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tập trung quán triệt và triển khai nghiêm túc các quy định về trách nhiệm nêu gương của đội ngũ công chức, viên chức của ngành, nhất là vai trò, trách nhiệm nêu gương của lãnh đạo các cơ quan, đơn vị trong thực hiện nếp sống văn hóa, đồng thời nâng cao năng lực lãnh đạo, đổi mới lề lối làm việc, sâu sát với cơ sở. Cùng với đó quan tâm, chú trọng hơn nữa công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác văn hóa của tỉnh; tập trung lãnh đạo, chỉ đạo Trường Trung cấp Văn hóa, Thể thao và Du lịch đổi mới, nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp phát triển văn hóa trên địa bàn tỉnh.

Xin cảm ơn đồng chí!

Theo Báo BGĐT