Cái tên Peter Vandermeersch - cựu CEO của Mediahuis Ireland - không còn xa lạ với giới báo chí châu Âu. Ông không chỉ là một nhà lãnh đạo sắc bén, mà còn là biểu tượng của "sự hồi sinh” - người đã vực dậy một tập đoàn truyền thông tưởng như đang bên bờ sụp đổ trong kỷ nguyên số.

Câu chuyện của ông là minh chứng sống động rằng nếu một tòa soạn dám thay đổi tư duy và cấu trúc, báo chí vẫn có thể tìm lại được sức sống và ý nghĩa của mình.

Trước khi bước vào vai trò CEO tại Mediahuis Ireland, Vandermeersch đã có hơn hai thập kỷ làm nghề tại tờ De Standaard của Bỉ - nơi ông khởi đầu với vai trò phóng viên thường trú tại Paris rồi dần trở thành tổng biên tập. Sau đó, ông đảm nhiệm chức vụ tương tự tại NRC Handelsblad (thuộc Mediahuis Hà Lan), trước khi được điều sang Ireland để điều hành Mediahuis Ireland.

Khi ông tiếp quản Mediahuis Ireland, tập đoàn này đang gặp khó khăn nghiêm trọng với doanh thu giảm, mô hình kinh doanh báo in lạc hậu, còn độc giả thì dần rời bỏ tờ báo.

Nhưng chỉ trong vài năm, Mediahuis Ireland đã thay đổi hoàn toàn diện mạo: tổ chức tin tức này quay lại có lãi, lượng độc giả số đạt 100.000 người đăng ký, và toàn tập đoàn Mediahuis cán mốc một triệu thuê bao kỹ thuật số - con số mà trước đó ít ai dám mơ tới.

Lòng dũng cảm và sự sáng tạo

Khi được hỏi về bí quyết, Vandermeersch chỉ nói ngắn gọn: "Tái thiết là sự kết hợp giữa sự rõ ràng, lòng dũng cảm và sự sáng tạo”. Trong đó, "rõ ràng" nghĩa là xác định mục tiêu ưu tiên tăng trưởng kỹ thuật số. Thay vì cố gắng bám víu vào mô hình cũ, tòa soạn phải chấp nhận tập trung mọi nguồn lực vào việc tạo ra giá trị cho độc giả trả tiền trên nền tảng số.

"Dũng cảm" là mạnh dạn đầu tư vào tính độc lập của Ban Biên tập. Ông nhấn mạnh rằng việc đặt "Sứ mệnh của mình lên hàng đầu" (sứ mệnh báo chí) phải đi trước mọi tính toán thương mại ngắn hạn. Sự dũng cảm này cũng thể hiện qua việc phá bỏ các rào cản nội bộ và khuyến khích sự hợp tác giữa các phòng ban.

"Sáng tạo" là không ngừng tìm kiếm những cách thức mới để kết nối với độc giả một cách có ý nghĩa. Điều này bao gồm việc đổi mới cách kể chuyện, xây dựng văn hóa tòa soạn mạnh mẽ, và chấp nhận sự đổi mới công nghệ.

Trả lời câu hỏi: "Chúng ta tồn tại để làm gì?"

Ông kể rằng, ở Ireland, nhóm lãnh đạo tập trung trước hết vào việc đặt lại câu hỏi cốt lõi: "Chúng ta tồn tại để làm gì, và ai là người chúng ta phục vụ?”.

Câu trả lời giúp toàn tòa soạn tái định vị chiến lược, chuyển trọng tâm từ "phát hành bao nhiêu tờ báo” sang "tạo ra bao nhiêu giá trị thật cho độc giả”. Ông khuyến khích phóng viên dám thử nghiệm, dám thất bại, và coi sai sót là cơ hội học hỏi chứ không phải tội lỗi.

Những chia sẻ của cựu CEO Peter Vandermeersch không chỉ là câu chuyện của Ireland mà còn là lời nhắc nhở đối với mọi tòa soạn. Vandermeersch cho rằng một lãnh đạo tòa soạn trong thời đại này phải dám làm ba việc: đặt sứ mệnh báo chí lên trên hết, đầu tư nghiêm túc vào tính độc lập biên tập, và đón nhận đổi mới dù nó có thể làm đảo lộn cấu trúc cũ.

Báo chí đang đứng trước ngã ba đường

Ông nhìn nhận trí tuệ nhân tạo (AI) như một công cụ để phóng viên làm báo tốt hơn, giúp họ rảnh tay khỏi những tác vụ lặp lại, để tập trung vào những câu chuyện thật sự có giá trị và chiều sâu.

"Báo chí đang đứng trước ngã ba đường, giữa cơ hội công nghệ đáng kinh ngạc và sự mất lòng tin ngày càng tăng của xã hội. Mỗi lựa chọn chúng ta đưa ra hôm nay sẽ quyết định liệu báo chí có trở nên mạnh mẽ và cần thiết hơn, hay yếu ớt và bị gạt ra bên lề”, ông kết luận.

Sau khi rời vị trí CEO, Vandermeersch vẫn không rời xa báo chí. Ông sáng lập Chương trình Học bổng Mediahuis về Báo chí và Xã hội - một sáng kiến nhằm củng cố báo chí trong giai đoạn đầy biến động. Dự án này hợp tác với các tổ chức như WAN-IFRA, INMA và các trường đại học để nghiên cứu và đề xuất các giải pháp thực tế giúp báo chí lấy lại vị thế trong xã hội.