Tập trung vào tăng trưởng

Báo cáo đánh giá Việt Nam là một trong những quốc gia có môi trường khởi nghiệp non trẻ và năng động bậc nhất châu Á. Tại thời điểm đại dịch COVID-19 xuất hiện, Việt Nam mới chỉ có 1.600 doanh nghiệp khởi nghiệp, con số này giờ đây đã tăng lên hơn 3.000 theo nền tảng thống kê khởi nghiệp Tracxn - trong đó có bốn doanh nghiệp được xếp hạng "kỳ lân.”

Động lực chính thúc đẩy nền kinh tế số của Việt Nam chính là một nền dân số đông và trẻ không ngại thử nghiệm và tiếp nhận sản phẩm tiêu dùng công nghệ mới, chính sách nhà nước mang tính hỗ trợ và nguồn vốn đầu tư nước ngoài gia tăng.

Mặc dù GDP bình quân trên đầu người còn tương đối thấp so với các nước khác trong khu vực, nền kinh tế Việt Nam đang tăng trưởng nhanh hơn bất kỳ thị trường nào khác. Tăng trưởng được dự báo đạt 5,5% cho năm 2022 và 6,5% cho năm 2023, gần đạt tốc độ tăng trưởng như thời trước COVID-19 theo ước tính của Ngân hàng Thế giới (WB).

Cũng theo chuyên gia của HSBC và KPMG, nhà cung cấp siêu ứng dụng có trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh, Công ty VNG là công ty khởi nghiệp thành công trụ lại lâu nhất tính tới thời điểm hiện tại. Khởi sự là một công ty về game ra mắt vào năm 2004 nhưng giờ dịch vụ mới như ứng dụng chat Zalo hiện có trên 60 triệu người dùng và ví điện tử ZaloPay, VNG đã đạt đanh hiệu "kỳ lân” từ năm 2014.

Bắt nhịp trào lưu thương mại điện tử, dịch vụ giao hàng và truyền thông trực tuyến bùng nổ do đại dịch, VNLife, đơn vị vận hành VNPay - nhà cung cấp dịch vụ thanh toán di động dành cho doanh nghiệp, đã trở thành "kỳ lân” thứ hai của Việt Nam vào năm 2020.

Giá trị giao dịch vốn đầu tư mạo hiểm tăng lên 1,1 tỷ USD trong năm 2021 (từ 301 triệu USD vào năm 2020 và 330 triệu USD vào năm 2019). Tính đến cuối năm 2021, hai công ty nữa trở thành "kỳ lân” là nhà phát triển game Sky Mavis và MoMo - ví điện tử phổ biến nhất Việt Nam.

Ông Tim Evans - Tổng Giám đốc HSBC Việt Nam chia sẻ: "Việt Nam nổi lên như một trung tâm khởi nghiệp, gần theo kịp các quốc gia như Indonesia và Singapore. Với dân số trẻ, năng động và có trí thức, độ phủ mạng internet và tỷ lệ sử dụng điện thoại thông minh cao cùng sự ủng hộ của Chính phủ, Việt Nam sẽ tiếp tục giữ vững vị thế là điểm đến hấp dẫn với cả nhà đầu tư lẫn công ty công nghệ, biến đất nước này trở thành cái nôi phát triển của những kỳ lân tiềm năng.”

Câu hỏi lớn đặt ra bây giờ là liệu Việt Nam đi theo mô hình trong đó gia tăng mức độ giám sát của nhà nước và thắt chặt quy định quản lý hay sẽ duy trì với định hướng cởi mở như hiện nay. Mặc dù vậy, hiện tại thì tăng trưởng được kỳ vọng tiếp tục là vấn đề trọng tâm chính.

Trong khi thương mại điện tử chiếm chưa tới 5% tổng doanh thu bán lẻ, giá trị của mảng này đã tăng hơn gấp rưỡi vào năm 2021. Ông Luke Treolar - Giám đốc Chiến lược tại KPMG Việt Nam nói thêm: "Tốc độ tăng trưởng nhanh như vậy được dự báo có thể duy trì trong vài năm tới. Nếu điều đó xảy ra, tới cuối thập niên này, Việt Nam sẽ trở thành nền kinh tế số lớn thứ nhì Đông Nam Á, chỉ sau Indonesia.”

Nhiều "kỳ lân" nổi lên từ châu Á

Báo cáo cũng chỉ ra, năm nay "những người khổng lồ mới nổi” - các doanh nghiệp khởi nghiệp có sức sáng tạo, tăng trưởng nhanh, có tầm ảnh hưởng và tham vọng trở thành kỳ lân – tạo nên một chỉ số quan trọng trong quỹ đạo tăng trưởng của châu Á-Thái Bình Dương.

Theo báo cáo, sự nổi lên của nhóm dịch vụ dọc mới đang thu hút lượng đầu tư cao kỷ lục và kéo theo đó là hàng loạt công ty khởi nghiệp có cả quy mô lẫn giá trị lớn hơn xuất hiện với tốc độ rất nhanh chóng trong khu vực.

Để hiểu rõ hơn về sự đa dạng và mức độ chuyên sâu của các doanh nghiệp trong lĩnh vực kinh tế mới ở châu Á-Thái Bình Dương, KPMG và HSBC nghiên cứu 6.472 doanh nghiệp khởi nghiệp chuyên về công nghệ có định giá lên tới 500 triệu USD đánh giá là có tiềm năng trở thành những người khổng lồ mới nổi ở 12 thị trường: Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Australia, Singapore, Hàn Quốc, HongKong (SAR), Malaysia, Indonesia, Việt Nam, Đài Loan và Thái Lan.

Phần lớn các doanh nghiệp do HSBC và KPMG phân tích có nguồn gốc ở Trung Quốc (khoảng 33%) và Ấn Độ (30%), Nhật Bản chiếm 13%, Australia 9%, Singapore 4%, Hàn Quốc 2% và HongKong cùng Đài Loan đều khoảng 1%. Các nền kinh tế tăng trưởng nhanh ở Đông Nam Á (Malaysia, Indonesia, Việt Nam và Thái Lan) cộng lại là khoảng 3%.

"Một chỉ số khác chúng tôi nghiên cứu là tổng giá trị của 10 doanh nghiệp khởi nghiệp dẫn đầu nhóm những người khổng lồ mới nổi tại từng thị trường. Không khó đoán khi Trung Quốc và Ấn Độ đã đứng đầu do quy mô nền kinh tế lớn. Ngoài ra, 5 trong 12 thị trường có giá trị định giá trung bình của nhóm 'Những người khổng lồ mới nổi' dẫn đầu đạt 300 triệu USD trở lên trong khi 8 trong 12 thị trường có giá trị định giá trung bình của nhóm 10 'người khổng lồ mới nổi' dẫn đầu đạt 100 triệu USD trở lên. Những phát hiện này cho thấy quy mô các doanh nghiệp khởi nghiệp giá trị cao chúng tôi đang quan sát ở châu Á-Thái Bình Dương, ngay cả ở những thị trường được coi là chưa phát triển trong mắt nhà đầu tư,” chuyên gia HSBC cho biết./.