Nhà báo Thái Duy đã 97 tuổi nhưng vẫn rất minh mẫn và hóm hỉnh khi đến tham dự sự kiện ngày 9/8 cùng gia đình, bạn bè và đồng nghiệp. Nhiều thế hệ lãnh đạo Hội Nhà báo Việt Nam và các cơ quan báo chí, đại diện một số đơn vị liên quan cùng nhiều phóng viên trẻ đã có mặt để tôn vinh cuộc đời, sự nghiệp của một nhà báo gạo cội với nhân cách cao đẹp và tầm ảnh hưởng lớn lao.

Phát biểu mở đầu chương trình, Phó Chủ tịch thường trực Hội nhà báo Việt Nam Nguyễn Đức Lợi nhấn mạnh: Nhà báo Thái Duy là một trong số bảy nhà báo lão thành tiêu biểu được tôn vinh tại Hội nghị "Gặp mặt, tuyên dương Người làm báo tiêu biểu” năm 2020 do Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông và Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức. Trong số ấy hầu hết là lãnh đạo của những cơ quan báo chí lớn, chỉ riêng nhà báo Thái Duy là "phóng viên trơn" như cách nói của ông mà ông vẫn luôn tự hào.

Nhà báo Thái Duy chính là tác giả của tác phẩm đỉnh cao "Sống như Anh” đã xuất bản hàng triệu bản ra khắp thế giới, được bạn đọc trân quý ngưỡng mộ, được nhiều lãnh tụ coi trọng và tiếp đón thân tình. Sống và viết như nhà báo Thái Duy là cuộc đời của một con người phấn đấu không mệt mỏi, không chùn bước để "chống lại những gì đã cũ kỹ, hư hỏng để tạo ra những cái mới mẻ, tươi tốt" như lời Bác Hồ căn dặn trong Di chúc của Người.

Ông Nguyễn Đức Lợi cũng đánh giá cao sự nghiên cứu, chuẩn bị và tổ chức sự kiện này của Bảo tàng Báo chí Việt Nam nhân dịp hướng tới kỷ niệm 78 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9 (1945-2023).

Phim tài liệu "Thái Duy - Sống và Viết" do Bảo tàng Báo chí Việt Nam sản xuất lần đầu tiên được giới thiệu.

Tại đây, các đại biểu và khán giả được xem trình chiếu bộ phim tài liệu đầu tiên về nhà báo Thái Duy "Thái Duy - Sống và Viết” (thời lượng 30 phút), với nhiều nhân vật, tư liệu và hình ảnh quý giá về quá trình hoạt động của nhà báo Thái Duy gắn với nhiều giai đoạn và dấu mốc quan trọng của lịch sử đất nước nói chung, của nền báo chí cách mạng Việt Nam nói riêng. Tác giả kịch bản, đạo diễn phim kiêm viết lời bình là nhà báo, nhà thơ Nguyễn Sĩ Đại (nguyên Phó Trưởng ban Văn hóa-Văn nghệ, Báo Nhân Dân).

Sau khi hết phim, nhà báo Thái Duy được đề nghị phát biểu cảm nghĩ và ông đã chia sẻ hết sức ngắn gọn, chân thực như tác phong vốn có của mình: "Đúng với thực tế, không sai gì”.

Nhà báo Nguyễn Sĩ Đại cũng bày tỏ niềm vui khi bộ phim nhận được sự quan tâm, hưởng ứng, và chia sẻ thêm: "Nhà báo Thái Duy tuổi đã cao, kỹ tính, lại ít muốn nói về mình nên đoàn phim gặp không ít khó khăn. Hôm nay được ông nhận định phim như vậy là điều đáng mừng cho toàn thể đội ngũ làm phim chúng tôi”.

Nguyên Phó Chủ tịch thường trực Hội nhà báo Việt Nam Hồ Quang Lợi cho rằng, những tác phẩm báo chí của nhà báo Thái Duy không chỉ là những dẫn chứng sắc bén từ thực tế, rực lửa chiến đấu, can đảm hy sinh mà còn có tính lý luận. Nhà báo Thái Duy vừa bản lĩnh, vừa giản dị khiêm nhường, hội tụ đầy đủ phẩm chất đạo đức của người làm báo chân chính, là tấm gương sáng cho các nhà báo trẻ đương thời học tập.

Ông Hồ Quang Lợi cũng bày tỏ mong muốn bộ phim sẽ được lan toả rộng rãi hơn, không chỉ ở Bảo tàng Báo chí Việt Nam, mà cần đến được các cấp Hội Nhà báo, các trung tâm đào tạo báo chí ở Trung ương và địa phương… để người làm nghề cũng như công chúng hiểu rõ hơn.

Toạ đàm về nhà báo Thái Duy diễn ra sôi nổi, xúc động với những ý kiến tâm huyết từ nhiều đồng nghiệp, đồng chí cùng thời như các nhà báo Hà Đăng (nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Trưởng Ban Tư tưởng văn hóa Trung ương, nguyên Tổng Biên tập Báo Nhân Dân), Kim Toàn, Nguyễn Hồ; luật sư Trương Trọng Nghĩa...

Nhà báo Kim Toàn chia sẻ tại Tọa đàm.

Nhà báo Kim Toàn, nguyên Tổng Biên tập báo Hải Phòng kể về nhà báo Thái Duy qua cả chuyện công việc lẫn chuyện đời sống, đồng thời nhấn mạnh, nhà báo Thái Duy là một trong những phóng viên giải phóng đi đầu và nổi bật nhất, với số lượng tác phẩm báo chí được phát hành nhiều đến nỗi các nhà báo ngày nay chưa ai sánh kịp.

Một số đại biểu cũng khẳng định nói đến Thái Duy, chắc chắn không thể không bàn về loạt bài đã được tập hợp thành cuốn sách "Khoán chui hay là chết” (Nhà xuất bản Trẻ ấn hành năm 2013”. Và cả cuốn sách "Sống như Anh” (viết về cuộc đời Anh hùng liệt sĩ Nguyễn Văn Trỗi qua lời kể của chị Phan Thị Quyên, vợ anh Trỗi) do ông viết với bút danh Trần Đình Vân cũng xứng đáng là một tác phẩm để đời với ảnh hưởng vô cùng sâu rộng trong nước và vang danh quốc tế.

Đối với các nhà báo thế hệ sau, ấn tượng về nhà báo Thái Duy là một cây bút xuất sắc, là bậc cha chú đáng ngưỡng mộ và noi theo trong cả sự nghiệp báo chí và cuộc sống thường ngày. Gần một thế kỷ tuổi đời, 75 năm tuổi nghề, di sản của nhà báo Thái Duy quả thực hiếm có và là niềm tự hào của không chỉ gia đình, quê hương mà còn của tất cả những người làm báo có cơ hội biết đến ông.

Bản thảo một số tác phẩm của nhà báo Thái Duy được trưng bày tại Bảo tàng Báo chí Việt Nam.

Nhà báo Trần Thị Kim Hoa (Giám đốc Bảo tàng Báo chí Việt Nam), nhà báo Cẩm Thúy (báo Đại đoàn kết), nhà báo Trần Hữu Việt (Trưởng ban Văn hóa-Văn nghệ, Báo Nhân Dân)… cũng đã đóng góp với tọa đàm nhiều kỷ niệm sâu sắc và tình cảm dành cho nhà báo Thái Duy.

Đánh giá về nhà báo Thái Duy được nhà báo Hữu Thọ viết trên Báo Nhân Dân số ra ngày 22/4/2013: "…Các bạn đồng nghiệp cùng chung lưng đấu cật trong cuộc đấu tranh này như Thái Duy, Lê Điền ở báo Đại đoàn kết, Hồng Giao ở tạp chí Học tập, Đình Cao ở Thông tấn xã, Đắc Hữu ở báo Hà Sơn Bình... và những đồng chí hết lòng ủng hộ sự nghiệp đổi mới nông nghiệp, ủng hộ nhà báo như các anh Nguyễn Khánh, Minh Chương, Trần Đức Nguyên ở Văn phòng Trung ương... trong đó theo tôi thì nhà báo hăng hái xông pha trận mạc, viết nhiều nhất trong số chúng tôi chính là Thái Duy”.

Tờ báo Nhân Dân đăng bài nêu trên cũng là một trong số 38 hiện vật, tư liệu gắn với cuộc đời nhà báo Thái Duy được Bảo tàng Báo chí Việt Nam chọn lọc cho trưng bày chuyên đề cùng các bản thảo đánh máy, một số bài viết trên báo (Cứu quốc, Giải phóng, Đại đoàn kết), thư của các tử tù gửi nhà báo Thái Duy, đồ dùng trong quá trình công tác của nhà báo Thái Duy…

Nhà báo Thái Duy (người ngồi giữa) cùng các đại biểu tại sự kiện.

Bên cạnh đó, không gian trưng bày còn có khoảng 20 bản in khổ lớn thể hiện con đường sự nghiệp và cống hiến của nhà báo Thái Duy cho báo chí cách mạng Việt Nam qua các thời kỳ; các cuốn sách, bài viết thể hiện tinh thần đổi mới, chống tham nhũng, tiêu cực; hình ảnh nhà báo Thái Duy trong mắt bạn bè đồng nghiệp và người thân…