Hoài cổ và thư pháp…

Theo quan sát của phóng viên Thời Nay, các gian hàng sách tại khu phố trung tâm Hà Nội như Nguyễn Xí, Đinh Lễ hay Giảng Võ đã bày bán đa dạng các loại lịch 2024. Mẫu mã tuy chưa đột phá nhưng lại tập trung hơn vào chất lượng nội dung. Dù các NXB trung thành với những họa tiết quen thuộc nhưng lại thể hiện theo phong cách mới, như bộ lịch bàn chữ in nổi Phúc - Lộc - Thọ, lịch phong cảnh, vật phẩm phong thủy, các loài hoa... Trên lịch xuất hiện nhiều hình ảnh gần gũi mang giá trị truyền thống, như ảnh phố Hà Nội xưa. Xu hướng hoài cổ này tiếp tục được những người làm lịch phát huy.

Hình tượng con rồng của năm mới Giáp Thìn 2024 là một trong những họa tiết chủ đạo. Họa tiết rồng năm nay được thể hiện ở nhiều tư thế như bay lên, vờn mây hoặc ngậm ngọc, hai rồng chầu mặt trời, chầu chữ Thọ… với sắc đỏ và vàng thể hiện phú quý. Cách vẽ cũng đa dạng, đặc biệt phải kể tới những cuốn lịch mang họa tiết rồng thời Lý.

Nhiều chủ quầy bán lịch dự đoán lịch thư pháp sẽ là mẫu lịch được ưa chuộng nhất năm nay. Bà Ngân - nhà sách Ngân Nga (số 7A, Đinh Lễ) cho rằng: "Có lẽ năm nay mẫu lịch thư pháp vẫn sẽ nhanh chóng hết hàng. Dòng lịch in dọc này có mầu sắc và hình ảnh rất đẹp, sản xuất với số lượng ít, như năm ngoái lịch thư pháp của nhà sách Liên Việt "cháy hàng”, thậm chí còn được rao bán với giá cao tới một triệu đồng. Hiện tại, mẫu lịch này đang được bày bán ở các cửa hàng với giá khoảng 600 - 700 nghìn đồng”.

Nhờ có máy móc, công nghệ hỗ trợ, chất lượng in ngày càng được cải tiến, lịch in ra rõ nét và tươi tắn, rất khác trước đây. Tuy nhiên, tùy từng đơn vị xuất bản sẽ có sự chênh lệch về chất lượng, hoặc loại lịch bloc in bằng giấy với định lượng 62 gsm trở lên, in rất sáng, rõ nét. Còn giấy có định lượng dưới 60 gsm sẽ được các NXB nhỏ sử dụng nhằm giảm chi phí sản xuất, nhưng tờ lịch sẽ mỏng và dễ rách, mầu sắc cũng kém tươi tắn.

Giữ nét văn hóa

Năm nay, thị trường lịch ít có đơn vị in mới, chủ yếu thị phần vẫn thuộc về một số NXB có kinh nghiệm lâu năm và đầu tư lớn. Bà Oanh, người bán lịch nhiều năm tại số 2 Nguyễn Xí chia sẻ: "Lịch của các NXB ở Thành phố Hồ Chí Minh sẽ có mầu đậm và sặc sỡ hơn. Nhiều NXB chọn họa tiết hoạt hình rất trẻ trung, hợp với thị hiếu hiện đại. Trong khi đó, các NXB ở miền bắc thường có chất giấy mỏng hơn, họa tiết thiên về kiểu truyền thống với các kiến trúc, thư pháp và các loài hoa...”.

Thực tế, số NXB in lịch đã giảm so trước đây, số lượng lịch được sản xuất trong một lần phát hành cũng giảm đáng kể, điều này khiến thị trường lịch Tết năm nay bớt sôi động. Đây có thể do sự tác động chung của nền kinh tế, nhưng cũng một phần từ sự phát triển của công nghệ. Công năng xem ngày tháng của lịch bloc treo tường, lịch để bàn... dần bị các ứng dụng lịch kỹ thuật số thay thế.

Về giá thành lịch, bà Bùi Hải Yến, Giám đốc kinh doanh Nhà sách Trí Tuệ, cho hay: "Nếu chỉ so sánh với năm ngoái, giá lịch năm nay không thay đổi gì nhiều. Nhưng so bốn năm đổ lại đây sẽ thấy giá đã tăng rất nhiều. Đây là điều không thể tránh khỏi khi chi phí sản xuất lẫn nguồn nguyên liệu đầu vào đều đang tăng còn số lượng sản xuất lại nhiều”.

Sự ảnh hưởng này cũng rõ ràng hơn đối với những người làm trung gian. Khi mọi chi phí tăng cao để bảo đảm chất lượng sản phẩm cũng như quyền lợi, các NXB bắt buộc phải giảm chiết khấu trung gian, thắt chặt hơn về việc xuất trả hàng, bao tiêu đầu cuối của lịch. Thông thường, các nhà bán lẻ bắt đầu nhập lịch Tết từ đầu tháng 10. Nhưng phải đến giữa hoặc cuối tháng 12, thị trường bán lịch mới có thể sôi động. Dù trước đây, từ tháng 9, các sạp hàng đã treo lịch đỏ rực, tháng cao điểm bán hàng cũng tới sớm vào tháng 11.

"Năm nay chi tiêu có lẽ khó khăn hơn năm ngoái, nhưng chắc chắn gia đình tôi sẽ vẫn dành một khoản để mua lịch về trang trí nhà lúc gần Tết. Có thể giờ nhiều người xem ngày bằng lịch điện thoại, nhưng để đánh dấu thời khắc năm mới rực rỡ hơn, không gì thay thế được sắc đỏ tươi của lịch giấy. Nhà tôi hay chọn mẫu lịch in đẹp, đóng cẩn thận của hãng Trí Đức, Hương Trang, hoặc Ngân Hà... Nội dung lịch cũng ngày càng hấp dẫn, nhiều ý nghĩa hơn với những hình ảnh quê hương, nhiều câu danh ngôn, ca dao tục ngữ hay tranh thư pháp rất phù hợp cho việc răn dạy, nhắc nhở lớp trẻ thêm yêu truyền thống”, ông Nguyễn Văn Tuấn (45 tuổi), người dân sống tại phố Hàng Nón bày tỏ.