Nhưng chuyển đổi số là hành trình luôn vận động không ngừng... nên dù VietnamPlus mở cánh cửa công nghệ từ rất sớm nhưng Tổng Biên tập Trần Tiến Duẩn vẫn trăn trở với bài toán của đổi mới công nghệ từng ngày, đặc biệt trong bối cảnh tờ báo đang nỗ lực chuyển mình, trở thành tờ báo điện tử đối ngoại quốc gia có tầm ảnh hưởng trong khu vực và thế giới.

Nhờ chuyển đổi số báo điện tử nhanh chóng chứng tỏ được sức hút đối với công chúng

+ Thời gian gần đây, câu chuyện chuyển đổi số báo chí được nhắc đến rất nhiều. Bài toán ứng dụng công nghệ vào sản xuất báo chí được đặt ra như một hành trình tất yếu. Ông đánh giá như thế nào về những cơ hội trong bối cảnh hiện nay, thưa ông?

- Nắm bắt thực tiễn sáng tạo của báo chí thế giới, xu hướng số trên mọi nền tảng chính là "thời cơ vàng” để báo chí trong nước "chuyển” mình. Bởi nhờ chuyển đổi số, báo chí đã nhanh chóng chứng tỏ được sức hút đối với công chúng, bằng khả năng chuyển tải thông tin tới bạn đọc gần như đồng thời với sự kiện cùng lượng thông tin đồ sộ, thậm chí không có giới hạn.

Tận dụng những lợi thế về công nghệ số, một số cơ quan báo chí đã nhanh chân xây dựng được tòa soạn hội tụ đa phương tiện, với môi trường làm việc hiện đại. Các tòa soạn cũng chú trọng sản xuất nội dung báo chí chất lượng cao, sản phẩm báo chí dữ liệu lớn, ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo để tạo ra các trải nghiệm có giá trị cho độc giả.

Những sản phẩm báo chí mới tạo nên tính tương tác hai chiều với độc giả, như phỏng vấn trực tuyến, Podcast, loa thông minh tạo cảm giác gần gũi hơn giữa bạn đọc và báo. Công nghệ số cũng hỗ trợ nhà báo từ khâu thu thập thông tin, phân tích dữ liệu cho đến sản xuất nội dung và phát hành…

Thực tế đã cho thấy rằng, những nỗ lực làm mới, đổi mới, bắt kịp xu hướng chuyển đổi số cũng chính là… đầu tư công nghệ để phát triển, đáp ứng nhu cầu thị hiếu ngày càng cao của công chúng. 

+ Như phân tích của ông thì công cuộc chuyển đổi số có nhiều lợi ích nhưng rõ ràng là, chúng ta cũng đang phải đối mặt với không ít thách thức, không phải cơ quan báo chí nào cũng sẵn sàng, thưa ông?

- Trong quá trình chuyển đổi số vẫn còn những "trở ngại” nhất định, đó là phương thức làm báo truyền thống không còn thu hút độc giả như trước đây, mà phần lớn công chúng đọc, nghe, xem qua các phương tiện số, cùng với sự lấn át của truyền thông xã hội; cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật chưa đáp ứng yêu cầu, đội ngũ nhân lực, đặt biệt là các kỹ sư công nghệ chưa nhiều, trừ một số tòa soạn có đội ngũ công nghệ đứng sau.

Bên cạnh đó, việc phát triển sản phẩm nội dung số, truyền thông số, quảng cáo số còn khó khăn, câu chuyện lợi nhuận quảng cáo về túi các ông lớn Google, Facebook... rồi vấn đề bảo đảm an ninh mạng, chống nạn tin giả; vi phạm bản quyền tràn lan, hiện tượng "xào xáo” tin có xu hướng tăng.

Đặc biệt, nhiều cơ quan báo chí, nhất là báo ngành, báo địa phương gặp khó khăn trong việc xây dựng mô hình tòa soạn hội tụ, cơ quan báo chí đa phương tiện do cơ sở vật chất, nhân lực còn hạn chế.

Ngoài ra, còn khó khăn trong đào tạo đội ngũ biên tập viên dữ liệu, phóng viên đa năng, đa nhiệm... Điều này cũng dẫn đến tâm lý một số cơ quan báo chí chưa thực sự sẵn sàng bước vào hành trình chuyển đổi số.

Phấn đấu đi đầu về ứng dụng các công nghệ mới vào sản xuất

+ Như ông từng chia sẻ rằng: Chúng tôi luôn coi công nghệ là "cánh tay nối dài” của báo chí, cái gì thế giới có là VietnamPlus áp dụng ngay. Bối cảnh này, bài toán ứng dụng công nghệ của Vietnamplus liệu còn "tâm thế” quyết liệt như thế nữa không, thưa ông?

- Quan điểm của tôi là không ngừng đổi mới, sáng tạo và không bao giờ hài lòng với những gì mình đã có. Trong bài toán công nghệ, chúng ta không tiến ắt sẽ lùi, sẽ lạc hậu. Điều quan trọng nhất là dám thay đổi, khuyến khích được phóng viên, biên tập viên cùng thay đổi, đóng góp ý kiến, cùng xây dựng và thúc đẩy tờ báo phát triển hơn. Hơn thế nữa, thời điểm hiện tại, báo chí Việt Nam đang bước vào một giai đoạn chuyển đổi số mạnh mẽ, tạo nên động lực và là đòn bẩy cho những ý tưởng sáng tạo tiếp tục được chắp cánh.

Như bạn cũng biết, VietnamPlus sớm tiếp cận với xu hướng Chuyển đổi số từ nhiều năm qua, thông qua việc triển khai những sản phẩm báo chí mới dựa trên nền tảng công nghệ, chủ động mở rộng quan hệ với các đối tác công nghệ trong và ngoài nước.

Đến nay, VietnamPlus đã cho ra đời nhiều sản phẩm báo chí mới, đi tiên phong, thậm chí là sản phẩm duy nhất tại Việt Nam: Phiên bản đọc báo đa ngôn ngữ trên mạng viễn thông đầu tiên tại Việt Nam (tháng 1/2010), thử nghiệm thông tin đồ họa (năm 2010), sản xuất bản tin bằng âm nhạc (RapNews - từ tháng 11/2013), đưa tin tức vào trò chơi (News Game); thu phí báo chí (6/2018); Chatbot (2018), Bản tin âm thanh (Podcast - 1/2020)…

Với 14 năm xây dựng, giữ vững vị thế đã có, chúng tôi đang tập trung phát triển VietnamPlus thành báo điện tử đối ngoại quốc gia có tầm ảnh hưởng trong khu vực và trên thế giới. Phấn đấu trở thành tờ báo tích hợp nhiều loại hình thông tin nhất, đi đầu về ứng dụng các công nghệ mới vào quy trình sản xuất thông tin điện tử, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của độc giả.

Đặc biệt, tờ báo được xác định là một trong những mũi nhọn quan trọng của TTXVN trong chiến lược phát triển thành cơ quan báo chí đa phương tiện chủ lực quốc gia.

- Tôi phải khẳng định rằng, không phải đến bây giờ chúng tôi mới có sức ép. Tờ báo sinh ra đã có những "sứ mệnh” riêng, được dẫn dắt, định hướng với rất nhiều kỳ vọng của những người tiền nhiệm có tâm và có tầm. Chính vì thế, sức ép tự thân của tờ báo đã hình thành cho chúng tôi tâm thế chủ động, luôn mang khát vọng của người mở đường và bài toán chuyển đổi số cũng không là ngoại lệ.

Chiến lược chuyển đổi số của tờ báo đã có từ lâu và đến nay vẫn luôn kiên định với quan điểm đặt độc giả ở vị trí trung tâm cũng chính là trung tâm của quá trình chuyển đổi số. Cũng từ "vị trí trung tâm” này các quỹ đạo được mở rộng theo từng giai đoạn, theo những chuyển động của thời cuộc chứ không dừng lại.

Thời điểm này, chúng tôi vẫn tiếp tục đẩy mạnh lên các nền tảng, đồng thời đầu tư ứng dụng báo chí dữ liệu và trí tuệ nhân tạo vào các công đoạn sản xuất. Từ xu hướng chung, VietnamPlus xác định công chúng ở đâu, báo sẽ đi tới đó, trong đó chú ý tiếp cận thêm đối tượng độc giả trẻ. Các nền tảng truyền thông xã hội hàng đầu như YouTube, Facebook, Instagram, Twitter, Tiktok hay mới nhất như sản xuất Podcast đều là địa hạt tờ báo phủ sóng…

Bên cạnh đó, chúng tôi tiếp tục thu thập, phân tích dữ liệu độc giả để hiểu rõ đối tượng phục vụ, từ đó lên các kế hoạch nội dung, tăng cường trải nghiệm cũng như tiến tới việc tối ưu hóa lợi nhuận từ độc giả thông qua thu phí, cá nhân hóa quảng cáo, thương mại điện tử… VietnamPlus đã hợp tác với công ty công nghệ Insider (từ 2020), Taboola (2022) trong việc thu thập dữ liệu người dùng để chọn lựa chọn những tin tức đặc sắc và gửi trực tiếp cho độc giả qua hình thức Newsletter và Webpush, giúp lan tỏa thông tin cũng như tăng traffic đáng kể, giữ chân và phát triển độc giả trung thành.

Cũng trong định hướng này, VietnamPlus tiếp tục xác định việc thu phí độc giả là bước đi mang tính chiến lược để hướng tới phát triển bền vững. Sau khi hoàn tất việc chuyển trang Nội dung Thu phí sang hệ thống paywall của đối tác Vega vào cuối năm 2021 thì trong năm 2022, VietnamPlus sẽ xúc tiến tích hợp các phương thức thanh toán mới như ví điện tử, mã QR, thẻ tín dụng, mobile money…

+ Vâng, xin trân trọng cảm ơn ông!