Thái độ về AI sáng tạo trong báo chí cực kỳ tích cực

Để có cái nhìn tổng quan về vị thế của Trí tuệ nhân tạo Sáng tạo (GenAI) trong ngành, Hiệp hội Báo chí Thế giới (WAN-IFRA) đã khảo sát vào cuối tháng 4 và đầu tháng 5 đối với cộng đồng báo chí toàn cầu gồm các nhà báo, các tổng biên tập và các chuyên gia tin tức khác về cách các tổ chức sử dụng các công cụ GenAI.

Điều khá đáng chú ý là gần một nửa (49%) số đơn vị trả lời khảo sát nói rằng toà soạn của họ đang sử dụng các công cụ AI. Nhìn chung, thái độ về AI Sáng tạo trong ngành là cực kỳ tích cực: 70% người tham gia khảo sát cho biết họ mong đợi các công cụ AI Sáng tạo sẽ hữu ích cho các nhà báo và các tờ báo. Chỉ 2% cho biết họ không thấy giá trị trong ngắn hạn, trong khi 10% khác không chắc chắn. 18% cho rằng công nghệ cần phát triển hơn nữa để thực sự hữu ích.

Tóm tắt nội dung là công cụ phổ biến nhất. Mặc dù đã có một số phản ứng hơi hoang mang đối với ChatGPT khi đặt câu hỏi liệu công nghệ này có thể thay thế các nhà báo hay không, nhưng thực tế số lượng tòa soạn sử dụng các công cụ GenAI để viết báo là tương đối thấp. Thay vào đó, đa phần các công cụ AI được sử dụng để tổng hợp và tóm tắt các thông tin. Các nhiệm vụ quan trọng khác của AI bao gồm nghiên cứu/tìm kiếm đơn giản hóa, chỉnh sửa văn bản và cải thiện quy trình làm việc.

Tuy nhiên, trong tương lai, việc sử dụng AI có thể trở nên phổ biến hơn khi ngày càng có nhiều tòa soạn tìm cách sử dụng công nghệ mới và tích hợp chúng trong hoạt động của mình. Những người được hỏi đã cho biết họ mong chờ khả năng cá nhân hóa nội dung của AI trong tương lai.

Theo Chris Petitt - Giám đốc Marketing của Zephr, một trong những công ty hàng đầu về cổng thanh toán thuê bao kỹ thuật số, cá nhân hóa đang trở thành yếu tố cốt yếu mang lại thành công đối với các tòa soạn. Theo Hiệp hội truyền thông tin tức quốc tế (INMA), một nghiên cứu gần đây cho thấy 77% gen Z (thế hệ gắn liền với chiếc điện thoại di động) tin rằng điều quan trọng đối với các doanh nghiệp B2C (doanh nghiệp hoạt động bán hàng hướng đến người dùng) là tùy chỉnh tương tác, có thể tùy chỉnh dựa trên sở thích cá nhân. Do đó, nhiệm vụ của các tòa soạn là sử dụng AI để phân tích dữ liệu khổng lồ về hành vi, sở thích, mối quan tâm của độc giả. 

Chris Petitt cho rằng, việc lập hồ sơ người dùng cập nhật dần dần (progressive profiling) mang đến phương pháp thu thập thông tin người dùng theo cách thức tích tụ từ từ, giúp xây dựng lòng tin của bạn đọc mà không mang lại cảm giác xâm phạm. Người dùng nên được thông báo về việc dữ liệu của họ đang được thu thập và có quyền từ chối. 

Từ cơ sở dữ liệu thu thập được, AI sẽ vào cuộc. "AI có tiềm năng tạo ra cuộc cách mạng đối với hoạt động cá nhân hóa, bằng cách sử dụng thuật toán để phân tích lượng lớn dữ liệu và tự động đưa ra dự đoán về loại nội dung mà một người dùng cụ thể có thể sẽ quan tâm," Petitt cho hay. Tuy nhiên, việc phát triển cá nhân hóa cũng gặp trở ngại do các tòa soạn thiếu kỹ năng hay khó áp dụng giải pháp AI vào cơ sở hạ tầng hiện có. Muốn bổ sung kỹ năng hay công nghệ cần thiết thì lại tốn kém. Song theo Petitt, các tòa soạn bắt đầu sớm hơn, dù chỉ bằng các công cụ giản đơn cũng có khả năng giành được lợi thế trước các đối thủ cạnh tranh.

Cá nhân hoá nội dung và tầm quan trọng đối với báo chí

Nhìn nhận về vấn đề này, nhà báo Nguyễn Hoàng Nhật - Phó Tổng Biên tập Báo Điện tử VietnamPlus cho hay, với những số liệu trên, chúng ta có thể hiểu tại sao cá nhân hóa lại nhận được nhiều sự quan tâm đến vậy. Nó cho phép các tòa soạn cung cấp nội dung có liên quan sâu sắc đến đối tượng bạn đọc của mình, giúp cải thiện mức độ hài lòng và sự trung thành của người đọc.

VietnamPlus thu thập dữ liệu độc giả, thông qua công nghệ của công ty Insider. Nói một cách nôm na, một bạn đọc có sở thích về thể thao và công nghệ sẽ không hài lòng nếu mở trang báo mà thấy ngập tràn các tin tức chính trị hay giải trí, và ngược lại. Do đó, cá nhân hóa đang là đích đến của nhiều cơ quan báo chí, thông qua công nghệ tự động hóa tùy biến trang tin, hay qua newsletter hoặc dịch vụ đẩy tin tức (web-push, mobile-push).

"Nhưng để có thể thành công với chiến lược này, tòa soạn cần phải hiểu độc giả của mình là ai, và đây là lúc dữ liệu sẽ lên tiếng. Những chiến lược cá nhân hóa tiên tiến nhất đòi hỏi dữ liệu từ người dùng", nhà báo Hoàng Nhật nói.

Theo TS. Phạm Chiến Thắng - Khoa Báo chí – Truyền thông, Trường Đại học Khoa học, Đại học Thái Nguyên, AI đang thay đổi không chỉ cách sản xuất tin tức mà còn cả cách phân phối và tiêu thụ tin tức. Với sự trợ giúp của AI, các tổ chức thông tấn, toà soạn có thể cá nhân hóa nội dung cho từng độc giả, cung cấp cho họ những câu chuyện phù hợp nhất với sở thích của họ.

Các thuật toán AI cũng có thể được sử dụng để xác định thời điểm tốt nhất để xuất bản nội dung và các kênh phân phối hiệu quả nhất. AI có khả năng xác định và phân loại các chủ đề tin tức, cho phép các phương tiện truyền thông tập trung vào các chủ đề hấp dẫn và phù hợp nhất cho độc giả của họ.

Phân phối tin tức dựa trên AI không chỉ cải thiện tốc độ và độ chính xác của việc lan truyền thông tin mà còn nâng cao trải nghiệm tổng thể của người dùng bằng cách cung cấp nội dung phù hợp và được cá nhân hóa.

"Điều này đã có tác động tích cực đến lượng độc giả và mức độ tương tác của tin tức, dẫn đến phạm vi tiếp cận lớn hơn và mức độ tương tác cao hơn cho các phương tiện truyền thông. AI đã cho phép các hãng tin tiếp cận và thu hút lượng khán giả lớn hơn và đa dạng hơn, dẫn đến thành công lớn hơn cho các hãng truyền thông trong thời đại kỹ thuật số.

Ngoài ra, AI có thể được sử dụng để giám sát các kênh phân phối tin tức như các cổng thông tin điện tử, trang thông tin điện tử…và xác định các câu chuyện mới nhất, cho phép các tổ chức thông tấn, toà soạn vượt lên trên các đối thủ cạnh tranh của họ", TS. Phạm Chiến Thắng nhìn nhận.

Thực tế cho thấy, câu chuyện về cá nhân hoá nội dung của AI đang là chủ đề được nhiều toà soạn, lãnh đạo cơ quan báo chí và các chuyên gia đặc biệt quan tâm. Điều này cũng giống như trường hợp của Netflix hay Spotify. AI giúp báo chí chuyển sang quản lý nội dung tùy chỉnh trong bài báo và audience segmentation (phân khúc đối tượng). Mỗi nhóm độc giả sẽ nhận được những nội dung riêng biệt. Nhờ chiến lược này, độc giả sẽ nhận được những tin tức, quan điểm phù hợp với sở thích của họ.