Tối ngày (21/6/2023), tại Cung văn hóa Lao động Hữu nghị Việt Xô (TP Hà Nội) đã diễn ra buổi lễ trao Giải Báo chí Quốc gia lần thứ XVII - năm 2022. Đây là một trong những hoạt động kỷ niệm 98 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2023). Ông Võ Văn Thưởng - Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước đến tham dự và có bài phát biểu quan trọng tại buổi lễ.

Cùng đến dự buổi lễ có: Ông Nguyễn Trọng Nghĩa - Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; Ông Trần Lưu Quang - Uỷ viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; Ông Trần Quang Phương - Uỷ viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội; Bà Lâm Thị Phương Thanh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chánh Văn phòng Thường trực Văn phòng Trung ương Đảng; Ông Bùi Văn Cường, Uỷ viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội; Ông Lại Xuân Môn - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Thường trực Tuyên giáo Trung ương; Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Uỷ viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; Ông Nguyễn Văn Hùng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch; Ông Bùi Thanh Sơn, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao; Ngô Văn Tuấn, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Kiểm toán Nhà nước; Ông Lê Quốc Minh - Uỷ viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập báo Nhân dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam; Ông Đỗ Tiến Sỹ- Uỷ viên Trung ương Đảng, Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam; Ông Lê Ngọc Quang -Uỷ viên Trung ương Đảng, Tổng Giám đốc Đài Truyền hình Việt Nam.

Báo chí đã thể hiện bản lĩnh chính trị vững vàng và trách nhiệm xã hội cao cả, kỹ năng nghề nghiệp tinh thông

Phát biểu khai mạc buổi lễ, ông Lê Quốc Minh - Uỷ viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập báo Nhân dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam nhấn mạnh: Trong bối cảnh công nghệ số phát triển như vũ bão cùng sự thay đổi về cách thức tiếp nhận thông tin của người dùng, báo chí nước nhà luôn giữ vững vai trò là lực lượng xung kích trên mặt trận tư tưởng, văn hoá; duy trì vai trò là dòng thông tin chính thống, chính thức không ngừng nghỉ; tuyên truyền hiệu quả đường lối, chính sách đúng đắn của Đảng và Nhà nước; là tiếng nói của người dân, là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và người dân.  

Báo chí cả nước đã và đang nỗ lực vượt qua khó khăn, thách thức, tiếp tục chủ động đổi mới phương thức chuyển tải, mang đến những trải nghiệm mới cho bạn đọc thông qua các ứng dụng công nghệ số.

Đặc biệt, theo ông Lê Quốc Minh, chuyển đổi số báo chí Việt Nam có tác động mạnh mẽ tới toàn bộ hệ thống báo chí nước nhà, cả trên phương diện nghiệp vụ, quản lý Nhà nước cũng như vấn đề đào tạo và nghiên cứu báo chí.

"Vì vậy, hơn lúc nào hết những người làm báo, nhất là người đứng đầu cơ quan báo chí, Hội Nhà báo các cấp cần phát huy những truyền thống tốt đẹp của báo chí cách mạng Việt Nam: vững vàng về bản lĩnh chính trị, trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng, với Tổ quốc và dân tộc, đổi mới, sáng tạo và có tinh thần chủ động hội nhập quốc tế", ông Lê Quốc Minh nêu rõ.

Theo Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, năm 2022, báo chí đã thông tin nhanh, đúng, trúng toàn diện mọi diễn biến của đời sống, chính trị, kinh tế, xã hội trong nước cả trong nước, quốc tế và là diễn đàn rộng lớn và tin cậy của nhân dân. Báo chí đã cho thấy sự đổi mới sáng tạo trong phương thức thể hiện, đề xuất nhiều giải pháp kiến tạo, cách làm hay có sức lan tỏa, ảnh hưởng trong xã hội.

"Báo chí đã thể hiện bản lĩnh chính trị vững vàng và trách nhiệm xã hội cao cả, kỹ năng nghề nghiệp tinh thông, tạo được hiệu quả xã hội rộng khắp. Và điều đáng mừng là nhiều tác phẩm xuất sắc trong số đó sẽ được vinh danh trong lễ trao Giải hôm nay", ông Lê Quốc Minh cho biết.

Theo ông Lê Quốc Minh, năm nay số lượng tác phẩm gửi về dự giải tiếp tục đạt ở mức cao là 1.894 tác phẩm, cho thấy sức hút mạnh mẽ của Giải và sự quan tâm, hưởng ứng tích cực của các hội viên và các cấp Hội nhà báo trong cả nước. Công tác thu nhận tác phẩm, tổ chức chấm Sơ khảo, Chung khảo được tiến hành nghiêm túc theo Hướng dẫn, Điều lệ Giải, khách quan, công tâm, hiện đại và chuyên nghiệp.

Cũng theo ông Lê Quốc Minh, những tác phẩm xuất sắc nhất đoạt giải có tính phát hiện đề tài, nội dung tư tưởng tốt, mang tính chiến đấu cao, có sáng tạo trong cách thức thể hiện, đặc biệt có nhiều tác phẩm không chỉ ở các cơ quan báo chí Trung ương mà các cơ quan báo chí địa phương cũng đã sử dụng công nghệ làm báo hiện đại, thu hút sự quan tâm của độc giả.

Giữ gìn những giá trị cốt lõi, lý tưởng hành nghề, đạo đức nghề nghiệp trong sáng, nhân văn

Phát biểu chỉ đạo tại buổi lễ, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã bày tỏ vui mừng khi nhận thấy Giải thưởng báo chí Quốc gia ngày càng nhận được nhiều sự quan tâm và tham gia của đông đảo giới báo chí và công chúng.

"Tôi đánh giá cao các tác phẩm đoạt Giải năm nay đã tiếp tục khẳng định tính cách mạng, tính khoa học, sự nhạy bén, sức sáng tạo, lý tưởng nghề nghiệp cao đẹp và sự dấn thân không mệt mỏi của các nhà báo. Các tác phẩm báo chí đã có sự đầu tư nghiêm túc, công phu, nhiều cách thức thể hiện sáng tạo, sinh động, hấp dẫn công chúng, thể hiện rõ năng lực chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo báo chí. Nhiều tác phẩm báo chí mang tính phát hiện, tính chiến đấu cao, sắc bén, phản biện khoa học, đề xuất giải pháp thiết thực, thông tin tích cực, có sức lan tỏa, lay động, truyền cảm hứng mạnh mẽ trong xã hội", ông Võ Văn Thưởng đánh giá. 

Theo Chủ tịch nước, cả nước đang tiến đến rất gần dấu mốc lịch sử quan trọng - 100 năm Báo chí cách mạng Việt Nam; cũng đang ở năm bản lề của nhiệm kỳ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII với rất nhiều nhiệm vụ to lớn đòi hỏi quyết tâm chính trị và nỗ lực cao hơn để hiện thực hóa khát vọng và tầm nhìn phát triển đất nước trong giai đoạn mới, đặt ra cho báo chí cách mạng Việt Nam nhiệm vụ ngày càng nặng nề, vinh dự và trọng trách ngày càng lớn lao, đòi hỏi người làm báo, các cơ quan báo chí phải nỗ lực, cố gắng hơn nữa để xứng đáng với niềm tin của nhân dân, đáp ứng yêu cầu: "Xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại”. 

Trước hết, Chủ tịch nước đề nghị cơ quan báo chí và những người làm báo phải ý thức trách nhiệm cao trước Đảng, Nhà nước và nhân dân, với bạn đọc, về sứ mệnh mà mình gánh vác.

Người làm báo phải luôn nhận thức sâu sắc "làm báo là làm cách mạng, người làm báo là chiến sĩ tiên phong trên mặt trận tư tưởng - văn hóa của Đảng”, "nhiệm vụ của báo chí là phục vụ nhân dân, phục vụ cách mạng” như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn. Trên cơ sở kiên định với lý tưởng, giá trị cao đẹp của nghề báo, tuân thủ những nguyên tắc cơ bản, giữ gìn những giá trị cốt lõi, lý tưởng hành nghề, đạo đức nghề nghiệp trong sáng, nhân văn, nêu cao trách nhiệm xã hội, không ngừng sáng tạo, thông tin kịp thời, chính xác, khách quan, chân thực, hữu ích, tin cậy cho Đảng, Nhà nước và nhân dân.  

Thứ hai, đội ngũ những người làm báo tiếp tục thể hiện bản lĩnh, dấn thân, đi đầu trong những vấn đề lớn, vấn đề mới, vấn đề khó của đất nước, bám sát thực tiễn sinh động của đời sống xã hội, của sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, phản ánh kịp thời, sinh động những thành tựu to lớn có ý nghĩa lịch sử mà đất nước đã đạt được dưới sự lãnh đạo của Đảng. Tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, cung cấp thông tin hữu ích, nâng cao dân trí, mở rộng dân chủ xã hội, phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội của báo chí. Đồng hành cùng với chính quyền, doanh nghiệp, người dân… trong việc tìm kiếm các giải pháp nhằm giải quyết các vấn đề đang đặt ra trong thực tiễn. Thu hút sự tham gia tích cực của công dân trong xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, xây dựng thể chế, hoạch định chính sách, các văn bản quy phạm pháp luật, thực hiện vai trò giám sát quyền lực và thực thi công vụ của cán bộ, công chức trong bộ máy hành chính… 

Thứ ba, báo chí phải là ngọn cờ đầu, kết nối và huy động các nguồn lực, bao gồm trí tuệ, tinh thần trách nhiệm và cảm hứng năng động, sáng tạo, cống hiến của toàn dân; nuôi dưỡng, khơi gợi, khích lệ khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, ý chí vượt qua khó khăn, thử thách và niềm lạc quan, tin tưởng vào tương lai tươi sáng của dân tộc; xây đắp và phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tạo động lực mạnh mẽ cho phát triển. 

Thứ tư, kiên quyết đấu tranh góp phần loại bỏ những gì còn cản trở, kìm hãm, gây hại cho tiến trình phát triển của đất nước. Trong bối cảnh thông tin ngày càng đa dạng, nhiều chiều, nhiều vấn đề mới, chưa được kiểm chứng, thông tin sai lệch, mưu đồ lợi dụng tự do dân chủ để đi ngược lại các giá trị, mục tiêu mà nền báo chí cách mạng đã và đang phấn đấu, báo chí cần chủ động, nhạy bén, phát hiện và dự báo các vấn đề, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh sắc bén với các luận điệu sai trái, thù địch, góp phần củng cố, vun đắp niềm tin của nhân dân. Báo chí tiếp tục là vũ khí quan trọng trong cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, quan liêu, lãng phí, tệ nạn xã hội. 

Thứ năm, báo chí là một bộ phận cấu thành của văn hóa, là lực lượng đi đầu trong xây dựng, phát triển nền văn hóa Việt Nam, con người Việt Nam. Mỗi nhà báo, mỗi cơ quan báo chí phải là một điển hình, đại diện về tính văn hóa, cơ quan văn hóa, môi trường văn hóa với những con người văn hóa, giữ gìn phẩm giá, lòng tự hào và tự trọng nghề báo, vượt qua những cám dỗ và thách thức, đặt lợi ích của Đảng, của Tổ quốc, của nhân dân và danh dự của cá nhân lên từng trang viết, từng sản phẩm báo chí. 

Tiếp tục phát hiện, biểu dương những nhân tố điển hình, điểm sáng tích cực, lan tỏa các giá trị tốt đẹp, khẳng định phẩm giá, tâm hồn, bản lĩnh, trí tuệ của con người Việt Nam, định hướng xã hội vươn tới các giá trị chân, thiện, mỹ. Thông qua cầu nối báo chí, nâng cao uy tín, vị thế của Việt Nam, mở ra cơ hội tiếp thu chọn lọc tinh hoa văn hóa nhân loại làm giàu thêm bản sắc văn hóa dân tộc, thắt chặt thêm tình hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam và nhân dân tiến bộ, yêu chuộng hòa bình và bạn bè trên thế giới.

Thứ sáu, trước xu thế phát triển nhanh chóng của khoa học công nghệ, sự cạnh tranh gay gắt từ các nền tảng thông tin khác và những biến đổi hành vi tiếp cận thông tin của công chúng, mỗi người làm báo phải không ngừng tự học, tự nghiên cứu, chủ động hội nhập quốc tế, đổi mới sáng tạo mạnh mẽ, hành nghề chuyên nghiệp, cung cấp thông tin chất lượng, tin cậy, thuyết phục trên nền tảng truyền thống và nhất là nền tảng công nghệ số, để đủ sức thu hút, giữ được niềm tin, sự tôn trọng của công chúng, chinh phục, chiếm lĩnh sự quan tâm của công chúng. 

Các tác phẩm xuất sắc đoạt giải

Tại buổi lễ, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng và Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa đã trao giải A cho các tác giả đoạt giải.

Một số các tác phẩm đoạt giải A được vinh danh như: Tác phẩm loạt 4 bài: Yêu cầu mới về xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ của nhóm tác giả: Nguyễn Thị Thu Hà, Hà Thanh Giang, Minh Đức, Bùi Thị Lan (Tô Hà), Phạm Việt Hải – Liên chi hội Nhà báo Báo Nhân Dân.

Tác phẩm loạt 05 bài: Phát triển trước, chạy chữa sau: Hiểm họa phá môi trường lấy kinh tế của nhóm tác giả Võ Mạnh Hùng (Hùng Võ), Phạm Thanh Trà (Thanh Trà), Nguyễn Hoài Nam (Hoài Nam), Hoàng Tiến Đạt (Hoàng Đạt) – Báo điện tử VietnamPlus, Liên chi hội Nhà báo Thông tấn xã Việt Nam.

Tác phẩm: "Bẫy” của nhóm tác giả Nguyễn Hồ Trí, Vũ Hồng Anh, Phạm Quốc Bằng, Chu Sỹ Thanh, Nguyễn Tài Vũ – Liên chi hội Nhà báo Đài Truyền hình Việt Nam.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cùng Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang đã trao giải B cho các tác giả đoạt giải.

Các tác phẩm đoạt giải B xuất sắc có thể kể đến là: Tác phẩm loạt 5 bài: Chuyển đổi số - dấu ấn tiên phong và đột phá của nhóm tác giả Anh Hiếu, Quỳnh Vinh, Minh Hiền, Hoàng Phong – Báo Công an nhân dân, Liên chi hội Nhà báo Bộ Công an.

Tác phẩm loạt 5 bài: Thực tiễn sinh động đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng của nhóm tác giả Phương Quyên, Lê Mậu Lâm, Hạnh Nguyên, Văn Toán – Liên chi hội Nhà báo Báo Nhân Dân.

Tác phẩm loạt 5 bài: Hàng loạt "quan chức” hầu tòa: Lỗi cơ chế hay phẩm chất? của nhóm tác giả Đoàn Xuân Bộ, Lê Ngọc Long, Nguyễn Hồng Hải, Cát Huy Quang, Nguyễn Anh Tuấn – Liên chi hội Nhà báo Báo Quân đội nhân dân.

Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh cùng ông Nguyễn Mạnh Hùng, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông đã trao giải C cho các tác giải đoạt giải.

Trong đó, một số tác phẩm đoạt giải C tiêu biểu gồm: Loạt 5 kỳ: Đột phá để phục hồi kinh tế của nhóm tác giả Khuất Thị Thái (Thái Phương), Đỗ Thị Phương Nhung, Nguyễn Huỳnh Thị Thanh Nhân, Cao Minh Chiến, Nguyễn Thị Thừa (Phan Anh) – Báo Người Lao Động, Hội Nhà báo Thành phố Hồ Chí Minh.

Tác phẩm loạt 5 kỳ: Bài toán cứu doanh nghiệp và nỗi ám ảnh hiệu ứng tuyết lở của nhóm tác giả Phan Thị Hằng (Phan Hằng), Hồ Quốc Tuấn (Hồ Quốc Tuấn), Trần Thị Tuyết Ánh (Khánh An) – Chi hội Nhà báo Báo Đầu tư.

Đặc biệt là, tác phẩm loạt 5 bài: Khó khăn khi sáp nhập thôn ở miền núi, vùng sâu, vùng xa – nhìn từ thực tiễn của nhóm tác giả Nguyễn Quán Tuấn, Trần Văn Quốc, Nguyễn Thị Hường, Quách Hà Đương, Hà Ngọc Mai – Báo Nhà báo và Công luận, Liên chi hội Nhà báo Cơ quan Trung ương Hội Nhà báo Việt Nam.

Loạt bài của báo Nhà báo và Công luận đã nêu thực tế những khó khăn, trở ngại rất lớn trong việc sáp nhập những thôn, xóm ở vùng sâu, vùng xa là do địa bàn quá rộng, địa hình bị chia cắt, giao thông khó khăn, dân cư sống rải rác…Để tổ chức sinh hoạt, tuyên truyền chủ trương, chính sách đến người dân là cả "bài toán khó”.

Nhóm phóng viên đã đi và ghi nhận thực tế tại xã Đào Viên, huyện Tràng Định, tỉnh Lạng Sơn; xã Đức Long, huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng – đều là những địa bàn có đường biên giới giáp với Trung Quốc. Tại những nơi này, còn nhiều khó khăn và việc thực hiện sáp nhập thôn, xóm ở nơi đây đã bộc lộ những bất cập từ việc đảm bảo đầy đủ các tiêu chí của thôn như Bộ Nội vụ hướng dẫn, khó khả thi. Trong khi đó, việc khác biệt trong nét văn hóa của các dân tộc sinh sống tại các thôn được "ghép” lại cũng là bất cập hiện hữu cần được xem xét, giải quyết...

Bà Vũ Việt Trang - Tổng Giám đốc Thông tấn xã Việt Nam và ông Trần Thanh Lâm - Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương trao giải Khuyến khích cho các tác giả đoạt giải.

Đặc biệt, trong các tác phẩm đoạt giải có loạt 4 bài: Sứ mệnh phụng sự tổ quốc, phụng sự xã hội dẫn đường cho báo chí cách mạng của nhóm tác giả Trần Lan Anh (An Huy), Nguyễn Thị Vân (Hà Vân) của Báo Nhà báo và Công luận, Liên chi hội Nhà báo Cơ quan Trung ương Hội Nhà báo Việt Nam.

Loạt tác phẩm: "Sứ mệnh phụng sự tổ quốc, phụng sự xã hội dẫn đường cho báo chí cách mạng” với 4 bài ra đời trong bối cảnh đất nước đang chống chọi với đại địch COVID-19 đầy cam go và báo chí vừa phải "dấn thân” trong công tác tuyên truyền, vừa nỗ lực vượt qua, vượt lên những thách thức nội tại của bài toán kinh tế báo chí, bài toán làm mới mình. Thời cuộc dường như đang thử thách đất nước, thử thách những người thủ lĩnh, các cơ quan báo chí, người làm báo trên mặt trận thông tin truyền thông.

Được sự chỉ đạo từ Ban biên tập báo, nhóm tác giả đã đặt ra vấn đề này với một số lãnh đạo báo chí tâm huyết với nghề như nhà báo Lê Quốc Minh - Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng biên tập báo Nhân dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam; nhà báo Phạm Mạnh Hùng- Phó Tổng biên tập phụ trách nội dung, Chủ tịch LCH nhà báo Đài Tiếng nói Việt Nam;  nhà báo Tô Đình Tuân – Tổng biên tập báo Người lao động…Trong câu chuyện các nhà báo điều đặc biệt được nhấn mạnh đến chính là sự đóng góp thiết thực của báo chí trong nhiệm vụ thông tin truyền thông vào những thời điểm khó khăn của đất nước, là tinh thần báo chí phải giữ được giá trị cốt lõi để phụng sự xã hội, là sự phát huy giá trị cốt lõi ấy trong tâm thế bắt nhịp, đổi mới, là tinh thần nghề nghiệp, nhiệt tâm và sự sáng tạo…

Đặc biệt nhấn mạnh thông điệp: Giá trị cốt lõi của báo chí là bất di bất dịch: đó là tính trung thực, sự công bằng cân bằng và chuyên nghiệp trong thông tin, là việc thông tin phải được kiểm chứng, và đối tượng phục vụ trên hết là độc giả, khán thính giả. Và trên tất thảy, cơ quan báo chí phải giữ được giá trị cốt lõi của báo chí, bởi nếu đánh mất nó thì không thể thực hiện được sứ mệnh của mình là phụng sự Tổ quốc, phụng sự xã hội.